SPIS TREŚCI , Tom XLIV, Nr 259, STYCZEŃ/ CONTENTS , Vol. XLIV, No. 259, JANUARY

SUMMARY IN POLISH & ENGLISH. FULL ARTICLE ONLY IN POLISH.

Celiac disease – disease of children and adults: symptoms, disease complications, risk groups and comorbidities

Majsiak E1, Cichoż-Lach H2, Gubska O3, Cukrowska B4.

1Polish-Ukrainian Fundation of Medicine Development, |Lunblin, Poland; 2Chair and Department of Gastroenterology with Endoscopy Division, Medical University, Lublin, Poland; 3Department of Internal, Infectious, Dermatologic and Venerlogic Diseases, Postgraduate Institute, Bogomoleck National Medical University, Kijev, Ukraina; 4Department of Pathology, Institute “Monument – Centrum of Child Health” in Warsaw, Poland

About 1% of human population suffers from celiac disease (CD) and it is one of the most commonly diagnosed autoimmune disorders. Until recently it was believed that CD affects mainly children, but as the newest studies show, up to 60% recently diagnosed patients are adults, often over the age of 60. CD’s medical signs are nonspecific. Atypical course of the disease with extraintestinal symptoms is being increasingly observed. The disease may also be asymptomatic over many years. The studies show that the average diagnosis of CD takes more than 10 years since the first symptoms appear. Nonspecific medical signs cause undiagnosed patients suffering from CD to visit gastroenterologists, endocrinologists, allergists, gynaecologists and other medical specialists. However, most frequently general practitioners have the first encounter with patients suffering from CD, therefore they are able to recognize symptoms of the disease at the earliest and refer the patient to a gastroenterologist. Early diagnosis and beginning of the treatment reduce complications of untreated CD. The aim of this paper is to show general practitioners symptoms, disease complications, risk groups and comorbidities of CD.

Key words: Celiac disease – disease of children and adults: symptoms, disease complications, risk groups and comorbidities.

Pol Med J, 2018; XLIV (259); 31–35

Celiakia – choroba dzieci i dorosłych: objawy, powikłania, grupy ryzyka i choroby współistniejące

Majsiak E1, Cichoż-Lach H2, Gubska O3, Cukrowska B4.

1Polsko-Ukraińska Fundacja Rozwoju Medycyny, Lublin; 2Katedra i Klinika Gastroenterologii z Pracownią Endoskopową, Uniwersytet Medyczny, Lublin; 3Zakład Chorób Wewnętrznych, Zakaźnych, Dermatologii i Wenerologii Instytutu Kształcenia Podyplomowego, Bogomolecki Narodowy Uniwersytet Medyczny, Kijów, Ukraina; 4Zakład Patologii, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

Celiakia (CD) dotyczy około 1% chorych na świecie i jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób immunizacyjnych. Do niedawna uważano, że CD występuje głównie u dzieci. Najnowsze badania pokazują, że aż 60% nowo zdiagnozowanych chorych to osoby dorosłe, często powyżej 60 roku życia. CD nie ma jednorodnego obrazu klinicznego. Coraz częściej obserwowany jest jej nietypowy przebieg z objawami pozajelitowymi. Choroba może również przez wiele lat przebiegać bezobjawowo. Badania pokazują, że rozpoznanie CD trwa średnio ponad 10 lat od pojawienia się pierwszych objawów. Brak charakterystycznego obrazu klinicznego choroby mnoży wizyty niezdiagnozowanych chorych na CD u lekarzy gastroenterologów, endokrynologów, alergologów, ginekologów i innych specjalistów. Najczęściej jednak, to lekarze podstawowej opieki zdrowotnej mają pierwszy kontakt z chorymi na CD, dlatego mogą oni najwcześniej rozpoznać objawy choroby i skierować chorego pod opiekę specjalisty gastroenterologa. Wczesne ustalenie rozpoznania i rozpoczęcie leczenia ogranicza liczne powikłania nieleczonej CD. W artykule podjęto próbę przedstawienia lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej objawów, powikłań, grup ryzyka oraz chorób współistniejących z CD.

Słowa kluczowe: celiakia, objawy, grupy ryzyka, choroby współistniejące, podstawowa opieka zdrowotna

Pol Merkur Lekarski, 2018; XLIV (259); 31–35